Văn hóa làng

Đổi tên một bài viết

Hơn chục năm lăn lộn trên thương trường, tôi gần như không tuyển người Huế vào công ty, những vị trí nhân sự chủ chốt đều do người ngoại thành nắm giữ.

Cách đây chỉ một tuần, do quá bực mình, tôi chỉ thẳng mặt một cậu nhân viên rồi nói:

‘Mi đi thẳng ra khỏi công ty đi, những thằng như mi, chỉ dựa dẫm gia đình, sinh ra sướng sẵn rồi, nên không bao giờ làm được việc nếu không chịu khó rèn luyện đâu. Mi đừng bao giờ coi khinh người nhà quê, người ngoại thành, mi nhìn xem, năng lực, những cái mi làm được, liệu có bằng người ta không?’

Cậu này, người Huế gốc, vốn do một ông sếp gửi gắm, là cháu ông ta. Do cần phải quan hệ, tôi buộc phải nhận vào, nhưng làm việc thì không ra gì mà còn hay chém gió, hay coi thường người khác. Hơn chục năm lăn lộn trên thương trường, tôi gần như không tuyển người Huế vào công ty, những vị trí nhân sự chủ chốt đều do người ngoại thành nắm giữ.

Tôi, vốn là một người nhà quê, lên Huế học đại học, rồi lập nghiệp với đôi bàn tay trắng. Tôi không hề phân biệt vùng miền, không hề phân biệt đánh giá thấp cao người Thành phố hay người quê gì cả, có lẽ tôi chẳng có duyên với người Thành phố. Nhưng tuyển nhân sự nhiều tôi nhận ra rằng, những người đi làm mà có áp lực chuyện cơm áo gạo tiền, không làm thì đói, cái chân cái tay không hoạt động thì cái dạ dày rỗng không, họ sẽ có động lực học tập, làm việc, phấn đấu hơn. Còn những người Huế, vỗn đã có điều kiện, có nhà cửa sẵn, nhà mặt phố chỉ cần cho thuê, tháng cũng có vài triệu đủ sống, họ đâu có mấy áp lực nên cũng chẳng có nhiều ý chí tiến thủ.

Còn những người Huế, vỗn đã có điều kiện, có nhà cửa sẵn, nhà mặt phố chỉ cần cho thuê, tháng cũng có vài chục triệu đủ sống, họ đâu có mấy áp lực nên cũng chẳng có nhiều ý chí tiến thủ.

Nhìn xem, người Huế cứ nói rằng, người nhà quê, người ngoại tỉnh lên phố làm đất chật người đông, tắc đường, bẩn thỉu Huế của họ. Nhưng cũng so sánh xem, những ai mới là những người có nhiều đóng góp cho xã hội, bằng ý chí phấn đấu của chính bản thân mình?

Ngày tôi đi học đại học, tôi đạp cái xe đạp, bữa cơm ở cái nhà trọ chật chội nóng ran chỉ toàn đậu phụ, thỉnh thoảng mới có thịt, mỳ tôm là món trường kì. Ở lớp tôi, sau 1 lần được phân nhóm làm đồ án, tôi làm với 2 cậu người Huế. Ý tưởng tôi đưa ra bị gạt phắt, kèm theo câu nói: “Cái loại mày nhà quê, biết gì”. Chạm tự ái, tôi nói với 2 cậu kia rằng: “Được rồi, để xem sau này, thằng nào hơn thằng nào”.

Rút cuộc, 10 năm sau ngày ra trường, 2 cậu kia sự nghiệp chẳng có gì, còn tôi, có một doanh nghiệp riêng với hơn 50 công nhân.

Mới rồi, tôi và cậu trưởng phòng đến thăm nhà mới của cậu phó giám đốc của công ty. Hai cậu này, đã lăn lộn theo tôi từ những ngày khó khăn đầu tiên. Cậu phó giám đốc, dân Quảng Điền, mua được căn nhà tiền, trị giá 2 tỷ, tâm sự mà rơm rớm nước mắt:

Em có được ngày hôm nay, lo được cho vợ con, cho gia đình nghèo ở quê, cũng là nhờ sự giúp đỡ của anh.

Tôi gặm miếng nưa quà quê của cậu ấy, bảo lâu lắm anh mới được ăn cái món này đấy. Đi một vòng quanh nhà, tôi bảo cậu ấy: “Cái nhà 2 tỷ mà vẫn chưa mua được bộ sa-lông cho ra hồn nhỉ, cậu cứ quen tính tiết kiệm từ ngày xưa. Giờ có tiền rồi, cũng phải cho mình thoải mái tí, anh biết cậu vẫn nặng gánh gia đình ở quê”. Nói rồi tôi rút tiền túi, cho riêng cậu ấy 5 triệu, bảo đây là “lệnh sếp”, bắt phải nhận, anh mừng chú nhà mới.

Tôi vẫn chưa hài lòng, quay sang bảo cậu trưởng phòng:

Cái thằng Phú Lộc, bao nhiêu năm vẫn đi cái xe ghẻ. Anh cho nó 10 triệu nữa, còn chú, thằng Phú Lộc này, chú góp 5 chục triệu nhé. Mai bắt nó phải đi mua tay ga, anh biết tính nó, nó chỉ mua cái xe be bé thôi. Mua mà chở vợ con đi, nhà 2 đứa con nhỏ, đỡ nhọc thân, không mua là 2 thằng tao đòi lại tiền.

Cậu trưởng phòng, quê gốc Phú Lộc, vui vẻ rút tiền chuyển luôn.

Anh em tôi thân thiết, “vào sinh ra tử” cùng nhau, gắn bó với nhau từ lâu, quá thân thiết nên vẫn cứ có cách gọi nhau vừa bỗ bã, vừa vui, vừa đầy “tính địa phương” như thế.

Cậu trưởng phòng này, dân Phú Lộc, rất tháo vát, giỏi giang. Tôi vẫn nói với cậu ấy, khi cần cứ mạnh bạo chi đi, tiếp đối tác, cứ đưa vào nhà hàng sang nhất, xịn nhất, nếu công việc hiệu quả thì chú không phải tiết kiệm, phải “kẹt xỉ” hộ anh làm cái gì.

Mới rồi, thương thảo một hợp đồng xây dựng, cậu này nhất quyết không nhượng đối tác chuyện giá vật liệu, yêu cầu đối tác không tính giá cố định mà phải theo thị trường, nếu vật liệu lên là phải bù thêm tiền cho bên thực hiện. Kì kèo thương thảo mấy bận, tưởng đổ bể hợp đồng, cuối cùng đối tác cũng đồng ý kí với bên tôi. Cậu trưởng phòng khăng khăng: “Cái gì đúng thì thôi, anh biết tính em rồi đấy, đã làm ăn là phải tính chuẩn từng đồng không có ngày anh em mình chết”. Công trình thực hiện xong, tôi có đùa: “Đúng là chỉ nhờ cái tính hơi kiệt, Phú Lộc của cậu mà tiết kiệm cho công ty đến 400 triệu đồng. Công trình này làm tốt, thắng lớn lãi to, anh thưởng riêng chú 50 triệu luôn”.

Công ty tôi, công nhân toàn dân ngoại thành, vì người Huế ít làm những công việc chân tay vất vả này. Tôi trả lương xứng đáng, đãi ngộ tốt, quan tâm đến đời sống từng người công nhân. Với những nhân sự chủ chốt trong ban lãnh đạo, toàn người nhà quê, người ngoại thành. Tôi chẳng tuyển được người Huế, do tôi ít gặp người Huế mà giàu ý chí phấn đấu, có tinh thần sáng tạo vượt khó. Những người Huế tôi biết, giờ toàn “ấm thân” ở mấy chỗ của chú bác những người này, ngày ngày đọc báo, hết tháng nhận lương, họ chẳng đủ năng lực làm được cái gì ra hồn, nên chỉ được đến thế.

Chỉ trong gian khổ, khó khăn, con người ta mới trưởng thành được, chúng tôi, những người ngoại thành, có điều đó. Cá nhân tôi, một tổng giám đốc, mỗi năm kiếm ra tầm hơn 01 tỷ đồng cho riêng bản thân mình, không hề cảm thấy tự ti, mà còn thấy tự hào với gốc gác nhà quê của mình.

THEO KHÁM PHÁ